Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is, zoals het woord al zegt, een zwangerschap die zich innestelt buiten de baarmoeder en niet zoals dat gebruikelijk is in de baarmoeder. Een bevruchting vindt plaats aan het eind van de eileider die tegen de eierstok aanligt waar het eitje uitkomt (eisprong of ovulatie). Het bevruchte eitje begint dan zijn reis van enkele dagen door de eileider heen naar de baarmoeder, waar het zich innestelt in de slijmvlies laag. Er gaat dus iets fout bij een innesteling buiten de baarmoeder en dat geeft na kortere of langere tijd altijd klachten, omdat dat weefsel er niet geschikt voor is.
De plaats van abnormale innesteling kan zijn:
- de eileider (95% van alle gevallen)
- de buitenkant van de baarmoeder
- andere organen in de buik
- de baarmoederhals
De reden waarom een EUG ontstaat is niet altijd duidelijk, maar er zijn wel risicofactoren bekend.
De belangrijkste risico factor is een beschadiging van de eileiders door een operatie of een infectie, zoals een chlamydia infectie. Een chlamydia infectie is een beruchte geslachtsziekte en kan soms sluipend verlopen, waardoor een behandeling met antibiotica uitblijft. Dan beschadigt deze infectie het slijmvlies in de eileiders met als gevolg een zeer hoge kans op latere vruchtbaarheidsproblemen of buitenbaarmoederlijke zwangerschappen.
Naast vroegere operaties en infecties in de onderbuik, hebben ook DES-dochters een verhoogde kans op een EUG.
Een zwangerschap in de eileider gaat net zoals een zwangerschap in de baarmoeder groeien en de spanning die dan in de eileider ontstaat kan een scheuring in de bloedvaten geven en zelfs een verscheuring van de eileider. Omdat de bloeding die optreedt levensbedreigend kan zijn, moet iedere EUG behandeld worden.
De klachten kunnen zeurende buikpijn zijn, maar soms ook plotselinge heftige acute pijn. Daarnaast is er meestal sprake van weinig vaginaal bloedverlies.
Het is dan ook belangrijk zo snel mogelijk de juiste diagnose te stellen.
- in de meeste gevallen weet de vrouw al wel dat ze zwanger is en bij buikpijn of bloedverlies zal ze zich eerder melden
- inwendig gynaecologisch onderzoek veroorzaakt veel pijn bij het aanraken van de baarmoeder
- echografisch onderzoek is noodzakelijk, want daarmee is te zien dat er geen zwangerschap in de baarmoeder zit, maar mogelijk wel een buiten de baarmoeder. Ook kan gezien worden dat er zich bloed in de buik bevindt
- om de diagnose zeker te stellen is een kijkoperatie (laparoscopie) nodig, want dan kunnen de eileiders en de verdere organen van de buik beoordeeld worden
Wel moet voorafgaand aan de kijkbuis operatie met de vrouw besproken worden of er nog kinderwens voor de toekomst bestaat. Is dat wel het geval, dan wordt een eileidersparende ingreep gedaan, is dat niet het geval dan wordt de hele eileider verwijderd. Bij de kijkbuis operatie kan het volgende gedaan worden:
- als het mogelijk is, wordt via een 2e en 3e buis buis naast de kijkbuis dat stukje van de eileider verwijderd waarin de zwangerschap zit
- soms is dat onmogelijk en dan wordt de hele eileider, die dan meestal kapot is, via de 2e en 3e buis verwijderd
- bij een hele vroege diagnose van een EUG kan het ook behandeld worden met een geneesmiddel, met methotrexaat. Dat geneesmiddel doodt de snel groeiende zwangerschapscellen
- vroeger werd bij een eug een operatie gedaan, maar dat komt praktisch niet meer voor
Na de behandeling moet de vrouw nog wel gecontroleerd worden door bepalingen van het zwangerschapshormoon (hcg) in het bloed, om vast te stellen dat al het zwangerschapsweefsel verwijderd is.
Bij een volgende zwangerschap wordt aan vrouwen die een eug hebben gehad, geadviseerd vroeg in de zwangerschap te komen voor een echoscopie om te kijken of er niet weer een EUG zit. In een aantal gevallen kan dat weer het geval zijn, vooral als de oorzaak een chlamydia infectie was, en dan kunnen de snel delende zwangerschapscellen middels het geneesmiddel methotrexaat gedood worden. Is de oorzaak geen chlamydia geweest dan kan bij een volgende zwangerschap de bevruchte eicel meestal normaal de eileider passeren en zich in de baarmoeder innestelen.