Archives

Categories

Het abnormale kraambed (eerste 10 dagen)

De eerste 24 uur

Abnormaal veel bloedverlies

Bloedverlies na de bevalling is vrij normaal, maar als na een aantal uren er nog steeds ruim bloedverlies is (maandverband is onvoldoende), dan moet er gezocht worden naar een oorzaak. Door het vele bloedverlies moet nogal eens een bloedtransfusie worden gegeven.

Het abnormale bloedverlies kan veroorzaakt worden door:

  • de baarmoeder die onvoldoende is samengetrokken en niet stevig aanvoelt. De bloedvaten blijven dan open staan en het bloed hoopt zich op in de baarmoederholte. In zo’n geval wordt de baarmoeder leeggedrukt en meestal wordt een baarmoeder-samentrekkend-medicijn gegeven.
  • een bloeding uit de inscheuring of d episiotomie, die soms kan zijn doorgescheurd tot in de vagina. Er moet dan opnieuw gehecht worden.
  • een bloeding uit een inscheuring van de baarmoedermond. Zo’n inscheuring in de baarmoedermond is lastig vast te stellen en soms moet er onder narcose gekeken worden. Zo’n inscheuring moet gehecht worden.
  • een stukje van de placenta dat onbedoeld in de baarmoeder is achtergebleven. De baarmoederspier trekt dan niet goed samen en het blijft bloeden in de baarmoederholte. Soms is dat placenta weefsel met een echo te zien. Onder narcose moet dat stukje placenta verwijderd worden uit de baarmoeder.

Het kan ook pas na dagen en zelden na weken gebeuren dat er toch nog een stukje placenta in de baarmoeder zit. Dat kan ineens via de vagina er uit komen en geeft dan een grote bloeding.

Na de eerste 24 uur

Koorts

Verhoging van de lichaamstemperatuur wordt pas koorts genoemd als deze hoger is dan 38 graden. Er is dan sprake van een ontsteking door bacteriën. Mogelijke ontstekingsplekken zijn:

  • het slijmvlies van de baarmoeder (endometritis). Zo’n ontsteking kan gemakkelijk ontstaan want de baarmoedermond staat na de bevalling nog een paar dagen wijd open en bacteriën vanuit de vagina kunnen gemakkelijk in de baarmoeder komen. De ontsteking veroorzaakt gaat gepaard met koorts, onderbuiksbuikpijn en riekende afscheiding (lochia). Meestal geneest het spontaan, soms moeten antibiotica gegeven worden.
  • de blaas (cystitis). Bij een natuurlijke bevalling ontstaat gemakkelijk een blaasontsteking en vooral als er door plasproblemen een katheter nodig is. Een blaasontsteking veroorzaakt pijn in de onderbuik, branderig gevoel bij het plassen en de moeder moet heel vaak plassen. In de urine worden bacteriën gezien. De behandeling is met medicijnen, o.a. antibiotica.
  • de borsten (mastitis). Dit komt alleen voor als de moeder borstvoeding geeft en meestal pas tegen het eind van de 10 dagen. Het kan in één, maar ook in beide borsten voorkomen. Er zit dan een rode plek op de borst (-en), die warm aanvoelt en erg pijnlijk is. Het geneest meestal spontaan; vaak zijn pijnstillers en zakjes met ijs op de borst nodig. Zelden zijn antibiotica nodig. Bij een klein aantal vrouwen lukt het niet de ontsteking tegen te houden en dan kan een abces ontstaan. Als dat gebeurt moet er operatief worden ingegrepen.

Trombose

Een trombose betekent dat er een stolsel in een bloedvat zit, waardoor de bloedstroom wordt belemmerd. De volgende vormen komen voor in het kraambed:

  • trombose in oppervlakkige aders van de benen (oppervlakkige tromoflebitis). Tijdens de zwangerschap maar vooral in het kraambed kan zo’n trombose ontstaan en vooral als een vrouw last heeft van spataders. Op de plek van de trombose lijkt een ontstekingsreactie te zitten, want er is een pijnlijke rode zwelling van de huid die warm aanvoelt. Het is een niet-infectieuse ontsteking (geen bacteriën) en daarom heeft het geven van antibiotica geen zin. De behandeling bestaat uit een nat verband en eventueel tegen de pijn paracetamol. Zo’n oppervlakkige tromboflebitis kan geen trombose veroorzaken in andere bloedvaten.
  • diepe trombose in een beenader (diepe veneuze trombose). Een diepe trombose kan ook tijdens de zwangerschap ontstaan, maar het meest toch in het kraambed, ongeveer 1 tot 2 weken na de bevalling. De kans is het grootst wanneer de moeder na de bevalling moet rusten bijvoorbeeld na een keizersnede. Het komt vaker in het linker dan het rechter been voor. De klachten zijn * pijn, * wat zwelling en roodheid, en * lichte temperatuur verhoging. Enkele dagen later wordt het been * bleek. De diagnose is lastig en een echo of rontgenonderzoek is nodig. Als de diagnose is gesteld moet er een anti-stollingsmiddel worden gegeven en dat moet zeker 3 maanden worden gebruikt. Zo’n diepe veneuze thrombose kan wel een trombose in andere bloedvaten veroorzaken.
  • longembolie (los geraakt stolsel uit een bloedvat dat in een longbloedvat blijft steken). Dit komt zelden voor, maar is wel een ernstige complicatie. Ook dan krijgt de moeder anti-stollingsmiddelen.

Pijnlijke vulva

De vulva en de ingang van de schede zijn na de bevalling sterk gezwollen, vooral wanneer er een beschadiging is zoals een inscheuring of een episiotomie. Die beschadiging veroorzaakt pijn en ongemak. Mogelijke complicaties die kunnen optreden zijn:

  • ontsteking van de wond, waardoor de pijn toeneemt en verhoging van de temperatuur. Het advies is de hechtingen los te maken en zitbaden voor te schrijven om de wond schoon te maken. Tegen de pijn wordt paracetamol gegeven.
  • bloeding in de wond, waardoor er een fikse zwelling kan ontstaan die erg veel pijn veroorzaakt (vulva hematoom). De bloeding kan gering zijn en dan wordt er afgewacht. Indien de bloeding hevig is moet de wond onder narcose beoordeeld worden. Dan kunnen stolsels worden verwijderd en de wond opnieuw gehecht.

Psychische problemen

De dagen na de geboorte is meestal een periode van groot moederlijk geluk, maar depressief zijn komt geregeld voor. Stemmingsstoornissen zijn:

  • lichte stemmingswisselingen en emotionele instabiliteit (post-partum-blues). Slecht slapen, huilbuien en prikkelbaar. Komen zeer veel voor, duren vaak niet langer een week of wat en kunnen als vrij normaal worden beschouwd.
  • langduriger depressieve stemming (post-partum-depressie). De depressieve stemming is dieper en kan weken duren. De moeder is somber, neerslachtig, geïrriteerd en bedroefd, heeft ook slaapstoornissen en slechte eetlust. Goede begeleiding, gesprekstherapie en eventueel geven van anti-depressiva zijn nogal eens nodig om de moeder er weer bovenop te krijgen.
  • kraambed verwardheid (kraambed psychose) is een zeldzame maar wel ernstige stoornis en moet van de andere twee worden onderscheiden. De vrouw is angstig, onrustig, manisch met achterdochtige gedachten en wanen. Ze is niet normaal en haar persoonlijkheid is veranderd. Ze kan een gevaar voor haar kind of zichzelf zijn. De eerste verschijnselen zijn al aanwezig in de eerste tien dagen en ontslag naar huis kan gevaarlijk zijn. Beter is de vrouw te laten opnemen op een psychiatrische afdeling om behandeld te worden.

Meestal hebben deze vrouwen ook bij andere zeer stressvolle omstandigheden ook een verhoogde kans op het krigen van psychotische stoornissen.