De pil slikken is een goede manier om te voorkomen dat je zwanger raakt. Maar hoe werkt de pil? Veel vrouwen (en mannen) kunnen niet geloven dat zo’n klein pilletje bescherming biedt tegen zwangerschap. Toch is het zo en in dit artikel leggen we je uit hoe de anticonceptiepil werkt.
Ook kijken we naar de verschillende soorten anticonceptiepillen die op de markt zijn. Daarnaast zijn er nog diverse vragen die met smart op een antwoord wachten. Vanaf welke leeftijd kun je de pil gaan slikken? Hoe zit het met je ongesteldheid? En wat zijn andere manieren om te voorkomen dat je zwanger raakt?
We hebben dit artikel in 7 hoofdstukken opgedeeld.
- Wat is de anticonceptiepil?
- Hoe werkt de pil?
- Vanaf welke leeftijd kun je de pil slikken?
- Wat zijn de bijwerkingen?
- Hoe word je ongesteld?
- Pil vergeten, wat nu?
- Andere manieren van bescherming tegen zwangerschap
Hoe werkt de pil: 7 vragen en antwoorden
Wat is de anticonceptiepil?
Laten we eerst eens in de geschiedenis van de anticonceptiepil duiken. In Nederland is de pil sinds 1964 beschikbaar. Het duurde echter tot 1969 voordat je de pil zonder medische noodzaak kon gebruiken. Andere voorbehoedsmiddelen waren zelfs nog verboden.
Je hebt in Nederland alleen voor de eerste uitgifte van de pil een doktersrecept nodig. Daarna kun je zelf voor een voorraad zorgen. De pil is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
De Amerikaan Gregory Pincus heeft in 1960 de pil uitgevonden. Er is echter ook een belangrijke rol weggelegd voor de Nederlander Max de Winter. Hij is de belangrijkste man achter een van de meest succesvolle anticonceptiepillen. Dat geldt ook voor de Belgische gynaecoloog Ferdinand Peeters.
Hoe werkt de pil?
In principe is de werking van de pil eenvoudig. Door dit kleine pilletje drie weken lang te slikken, raak je niet zwanger, ook niet als je onbeschermde seks hebt. In de pil zitten hormonen, dit zijn de werkzame stoffen. De hormonen in de pil lijken op de hormonen die de eierstokken produceren, oestrogeen en progestageen.
Deze twee regelen de maandelijkse cyclus. Ze zorgen ervoor dat er iedere maand een eicel vrijkomt en dat het lichaam het baarmoederslijmvlies opbouwt. Als de eicel niet bevrucht is, regelen de hormonen dat het lichaam het baarmoederslijmvlies afbreekt en de eicel afstoot. Of in eenvoudige bewoordingen: je wordt ongesteld.
Slik je echter de pil, dan komt er geen eicel vrij. De hormonen in de pil zorgen er ook voor dat de baarmoederwand niet geschikt is voor het innestelen van een bevruchte eicel. En omdat het slijm in de baarmoederhals dikker wordt, kunnen zaadcellen minder goed doordringen. Deze effecten zorgen er gezamenlijk voor dat je niet zwanger kunt raken.
De betrouwbaarheid is goed. Voor de eenfasepil, die een vaste dosis oestrogeen en progestageen heeft, is dit bijna honderd procent. De driefasenpil, meerfasenpil en mini pil zitten iets lager, maar scoren nog altijd goed.
Het is per pil verschillend hoe je ze gebruikt. Er zijn strips met 21 pillen en strips met 28 pillen. De pil met een verlengd doseringsschema wordt gedurende 13 weken dagelijks ingenomen.
Vanaf welke leeftijd kun je de pil slikken?
Deze vraag is heel eenvoudig te beantwoorden. De pil werkt vanaf de eerste menstruatie. In Nederland mogen alleen anticonceptiepillen worden verkocht die vanaf de eerste ongesteldheid kunnen worden gebruikt.
Fabrikanten doen uitgebreid onderzoek naar de effecten van de pil. Als je bijvoorbeeld op je dertiende de pil gaat slikken, ben je vanaf dat moment beschermd. Een voorwaarde is wel dat op de eerste dag van de menstruatie wordt begonnen. Dan heb je namelijk direct protectie. Als je op een andere dag begint, werkt de pil pas na 7 dagen.
Wat zijn de bijwerkingen?
Over de pil is veel gezegd en nog meer geschreven. Er zijn felle voorstanders van, maar ook mensen die zwaar tegen de pil zijn. Dit laatste heeft deels met morele bezwaren te maken, echter spelen ook de bijwerkingen een rol.
Het lastige van bijwerkingen is dat ze voor iedere vrouw verschillend zijn. Als je de bijsluiter van om het even welk medicijn leest, durf je niks meer te slikken. Dat is bij de pil vermoedelijk niet anders. Daarom is het goed om het te proberen, dan ontdek je vanzelf of je last van bijwerkingen krijgt.
Bijwerkingen kunnen er wel zijn, zeker als je net met de anticonceptiepil begint. Je kunt last krijgen van misselijkheid, gewichtstoename, hoofdpijn, stemmingswisselingen en gevoelige of gespannen borsten. Meestal gaat het na een paar dagen over. Houden de klachten langer aan, dan is het slim om je huisarts te bellen.
De pil vergroot ook de kans op trombose, vooral in het eerste jaar van het gebruik ervan. De kans is echter erg klein dat je als gevolg van de pil trombose krijgt. Als je eerder trombose hebt gehad, het in de familie zit of je ernstig overgewicht hebt, is het risico wat groter.
Bepaalde medicijnen gaan niet goed samen met de pil. Dit geldt onder meer voor medicijnen tegen epilepsie, sommige producten tegen tuberculose en medicijnen tegen schimmelinfecties. Bij twijfel kun je altijd extra informatie bij je apotheker of huisarts opvragen.
Hoe word je ongesteld?
Het is afhankelijk van het type anticonceptiepil en hoe je die gebruikt hoe je ongesteld wordt. De meeste strips bestaan uit 21 pillen. Je slikt dus drie weken de pil, waarna een stopweek volgt. Aan het einde van de stopweek word je ongesteld. Op de eerste dag van je menstruatie begin je weer met slikken.
Iedere vrouw heeft een andere cyclus. Het gebruik van de anticonceptiepil zorgt er echter voor dat je gelijkmatig ongesteld wordt.
Je kunt er echter ook voor kiezen om de menstruatie uit te stellen. Dat kan met de eenfasepil, deze kun je een jaar lang veilig slikken. De menstruatie stopt dan volledig. Tussendoor kun je wel te maken krijgen met doorbraakbloedingen. Maar als je de menstruatie voor langere tijd wilt stoppen, is de eenfasepil een goed idee.
De driefasenpil en meerfasenpil zijn niet geschikt om de menstruatie uit te stellen.
Pil vergeten, wat nu?
Het is verstandig om iedere dag een vast moment te hebben waarop je de pil slikt. Zo voorkom je immers dat je vergeet er één in te nemen. Natuurlijk kan dat een keer gebeuren. Dit komt echt niet op de minuut. Een pil wordt als vergeten beschouwd als je meer dan 12 uur te laat bent met innemen. Gelukkig is ook dat geen ramp.
Je kunt de vergeten pil alsnog innemen en de pil is nog even betrouwbaar. Dit is alleen niet zo als je in de eerste maand van gebruik zit. Vergeet je in een cyclus van drie (of vier) weken meerdere keren de pil, dan neemt de betrouwbaarheid af. Je doet er goed aan om dan extra voorzichtig te zijn met onbeschermde seks.
Andere manieren van bescherming tegen zwangerschap
De anticonceptiepil is een van de meest betrouwbare manieren van bescherming tegen zwangerschap. Er zijn echter nog andere manieren.
De prikpil wordt veel gebruikt. Dit is een injectie die zo’n 12 weken tegen zwangerschap beschermt. Een andere mogelijkheid is de anticonceptiepleister. Ook deze draag je drie weken, waarna er een stopweek volgt. Dit werkt min of meer hetzelfde als de pil.
Wil je langer tegen zwangerschap beschermd zijn, dan kun je contact opnemen met je huisarts. De arts kan bijvoorbeeld een implantaat inbrengen. Dan ben je niet alleen 3 jaar lang beschermd tegen zwangerschappen, ook je menstruatie neemt af of verdwijnt volledig. Zodra het implantaat is verwijderd, start de cyclus na 2 weken weer op.
Ook een spiraaltje wordt veel gebruikt. Het spiraaltje beschermt gedurende 5 jaar tegen zwangerschap. Voor de menstruatie heeft het spiraaltje behoorlijke gevolgen. Deze kan volledig verdwijnen of fors afnemen.
Wat met de morning-after pil?
De morning-after pil is geen pretje. Deze slik je als je onbeschermde seks hebt gehad en geen voorbehoedsmiddelen gebruikt. In deze pil zit een hormoon dat ervoor zorgt dat de embryo zich niet in het baarmoederslijmvlies kan nestelen.
Deze morning-after is geen voorbehoedsmiddel. Wil je je structureel beschermen tegen zwangerschap, dan dien je een anticonceptiepil te gebruiken of alleen beschermde seks (met condoom) te hebben.
Houd er trouwens rekening mee dat de anticonceptiepil niet tegen soa’s beschermt. Bescherming tegen een seksueel overdraagbare aandoening gebeurt met een condoom. Dit geldt niet alleen voor vaginale seks, maar ook voor orale en anale seks.
Conclusie: dit zijn de geheimen van anticonceptie
De wereld van anticonceptie is in principe best duidelijk. Als je je goed beschermt, kun je niet zwanger raken. Daarvoor is wel de nodige discipline nodig. In het geval van de pil kun je deze eenmaal vergeten, een tweede keer binnen een maand zorgt voor een verminderde bescherming.
Als je voor het eerst de pil gaat gebruiken, kun je wat last hebben van bijwerkingen. Deze verdwijnen vaak snel. Het gebruik van de pil zorgt er zelfs voor dat de menstruatie minder pijnlijk is. Het is een mogelijkheid om de menstruatie uit te stellen. Daar heb je een zogenoemde eenfasepil voor nodig.