Een tang of forceps verlossing
Een tang (forceps) is een instrument dat er uitziet als een 2 grote lepels, een steel en een lepelblad dat opengewerkt is. De 2 lepelbladen passen precies om het hoofd van het kind, zodat het hoofd niet beschadigd wordt en de 2 stelen kunnen aan elkaar geklikt worden tot één handvat. Dit instrument bestaat al honderden jaren en daarmee is het mogelijk om bij een ‘niet vorderende uitdrijving’ het hoofd van het kind te omvatten en vervolgens naar buiten te trekken. Zodra het hoofd geboren is, worden de lepels eraf gehaald en de rest van het kind wordt gewoon geboren. Bijna altijd wordt er wel een knip gezet, om ’te ver inscheuren’ te voorkomen. In ervaren handen is een tang verlossing een zeer goede methode om het kind geboren te laten worden.
De kans op beschadiging van het kind is klein. De kans op beschadiging van de moeder en wel beschadiging van de bekkenbodem is spier is zelden mogelijk.
Een zuignap of vacuüm verlossing
Een zuignap (vacuüm cup) bestaat uit een zuignap, een gesloten cup met een diameter van 5 of 6 centimeter, waaraan een slang is bevestigd die in verbinding staat met een zuig-pomp. De zuignap wordt op het hoofd van het kind gezet en gedurende een aantal minuten (ongeveer acht) wordt er vacuüm gezogen. De beweeglijke huid op het hoofd wordt dan gezogen in de cup. Als er voldoende onderdruk is, is het mogelijk het hoofd geboren te laten worden door aan de slang te trekken. De cup wordt er daarna afgehaald en het kind wordt verder normaal geboren. Dit instrument bestaat ongeveer vijftig jaar en is betrekkelijk eenvoudig te bedienen. Omdat het gemakkelijker te leren is, wordt deze methode veel meer toegepast dan een tang verlossing. Een klein nadeel is, dat de zuignap soms los schiet, waarna deze weer herplaatst moet worden. Na het los schieten wordt ook wel eens besloten alsnog een keizersnede te doen.
Het kind heeft meestal een bult op het hoofd en dat kan ook een blauwe plek worden. Na een dag of drie is die bult grotendeels verdwenen. De kans op beschadiging van de moeder is erg klein. Ze krijgt meestal wel een knip.
Een keizersnede of sectio ceasarea
Een keizersnede is een operatie waarbij het kind op niet-natuurlijke wijze geboren wordt. Niet-natuurlijk betekent dat het kind niet via de vagina geboren wordt. Deze operatieve bevalling werd een jaar of 30 geleden nog weinig uitgevoerd (5%), maar dat aantal is steeds verder toegenomen en bedraagt nu meer dan 15% van alle geboren kinderen in Nederland. In alle ons omringende landen is dat cijfer hoger en er zijn zelfs landen die tegen de 40% zitten.
Wanneer de sectio al tevoren wordt gepland heet het een ‘primaire sectio’. Wordt tijdens de bevalling besloten tot een een sectio, dan heet dat een ‘secundaire sectio’. De kans op het ontstaan van complicaties na de operatieve bevalling is kleiner bij een primaire dan een secundaire sectio.
Vooraf aan de operatie wordt eerst verdoving gegeven. In bijna alle gevallen bestaat deze verdoving uit een ‘ruggeprik’. Alleen wanneer de vrouw een bloedstollingsstoornis heeft is het niet verantwoord een ruggeprik te geven en wordt een algehele verdoving gegeven.
Bij een algehele verdoving wordt de vrouw in slaap gebracht en maakt dan niets van de geboorte mee. Bij een ruggeprik wordt alleen het onderlichaam verdooft (pijnloos), zo ongeveer vanaf het middel en maakt de vrouw wel de geboorte en het eerste huilen van het kind mee. Samen kunnen dan de ouders de geboorte van hun kind beleven en direct al vasthouden.
Na de verdoving wordt de buik gejodeerd en afgedekt met doeken behalve de plek waar de buik wordt open gemaakt. Die plek is bijna altijd het deel van de buik vlak boven de schaambeharing (zgn. bikini lijn). De gynaecoloog maakt de buikwand, die uit verschillende lagen bestaat, open. Het zijn de huid, het onderhuidse vet, het peesblad van de spieren, dan wegduwenvan de spieren en nog openen van het buikvlies. Dan is de zwangere baarmoeder zichtbaar. Ook deze wordt geopend en dan kan het kind uit de baarmoeder worden gehaald. De navelstreng wordt doorgeknipt en daarna wordt de nageboorte verwijderd. Het kind wordt eerst aangepakt door een zuster en kan even later naast het hoofd van de moeder worden gelegd.
In omgekeerde volgorde worden de verschillende lagen weer aan elkaar gehecht. De duur van de keizersnede is ongeveer 30-60 minuten.
Vanzelfsprekend is de herstel periode na een keizersnede veel langer dan na een gewone geboorte. De vrouw moet herstellen van de zwangerschapsperiode en ook van de operatie. De tijd in het ziekenhuis is langer, 4-6dagen, en ook de tijd eer de vrouw helemaal fit is, 4-6 weken.
veel voorkomende redenen voor een keizersnede zijn:
- meerling zwangerschap (2-lingen, ihb. 3- 4- en 5-lingen)
- stuitligging
- zwangerschapscomplicaties (bv. HELLP-syndroom, loslating placenta, voorliggende placenta )
- geboorte kind bij een zwangerschap van minder dan 32 weken
- zuurstof nood van het kind tijdens de zwangerschap of tijdens 1e of 2e periode van de bevalling
- abnormale, niet te corrigeren positie van het kind in de baarmoeder (bv. dwarsligging)
- te nauw bekken of te groot hoofd, waardoor geen indaling in het bekken
- bijzondere redenen vanwege het kind (bv. HIV, grote open rug, aangeboren afwijkingen)
- bijzondere redenen vanwege de moeder (bv. baarmoederoperatie, operaties in kleine bekken)
- op dringend verzoek van de vrouw (bv. angst, vorige bevalling gaf problemen)
complicaties na een keizersnede bij de vrouw
De kans op een grote complicatie is ongeveer 5-10%
- nabloeding in de buik (er moet dan opnieuw geopereerd worden)
- infectie in de buik en/of in de baarmoeder (behandeling met antibiotica)
- thrombose (stolsel) en embolie (losraken van stolsel) in een bloedvat
- kans op scheuren van het litteken bij volgende zwangerschap
- zeer zelden overlijden van de vrouw
Kleine complicaties zoals een blaasontsteking of bloedinkje in wondgebied of infectie in wond komen vaker voor.
Vanwege de complicatie kans moet niet al te lichtvaardig over een keizersnede worden gedacht. De kans op overlijden is groter dan bij en natuurlijke bevalling.
Complicaties bij een keizersnede van het kind
De kans op een complicatie bij het kind is erg klein. Soms kan het kind met het operatiemes net even geraakt worden en heeft dan een wondje. Ook is het mogelijk dat het moeilijk is het kind uit de baarmoeder te halen en dan kan een botbreuk ontstaan. Overlijden van het kind komt eigenlijk nooit voor.