Het operatief verwijderen van de baarmoeder (uterus extirpatie, hysterectomie) is vanwege problemen of afwijkingen een zeer veel voorkomende behandeling. Twintig jaar geleden was de kans dat een vrouw in haar leven zo’n operatie onderging ongeveer 1 op de 5 vrouwen (20%). Gelukkig is dat sterk verminderd en nu 1 op de 10 vrouwen doordat er betere alternatieven zijn.
Met die alternatieven voor baarmoederverwijdering wordt vooral bedoeld betere medicijnen, beter instrumentarium om de klacht ‘waarom de baarmoeder verwijderd moet worden’ aan te pakken en andere vormen van behandeling dan een operatie .
Redenen voor verwijdering van de baarmoeder
De redenen om een een baarmoeder te verwijderen hangt natuurlijk sterk af van de klacht (kanker is een absolute reden, pijn een relatieve reden), de leeftijd (hoe jonger hoe meer terughoudend) en de wens van de vrouw (nog kinderwens, angst voor de operatie of verminking).
- kanker van de baarmoeder, eileiders, eierstokken
- grote kans op het krijgen van kanker (voorstadium, erfelijke factor)
- grote vleesbomen (myomen)
- ernstige verzakking van de baarmoeder, vooral op oudere leeftijd
- continue heftige buikpijn klachten specifiek veroorzaakt door de baarmoeder
- menstruatie klachten, niet op een andere manier te behandelen
Het vóórtraject: gesprek met de gynaecoloog
Wanneer in het gesprek tussen u en de gynaecoloog de beslissing is genomen om de baarmoeder te verwijderen, moet de gynaecoloog precies uitleggen wat er tijdens de operatie gebeurt. De volgende punten worden dan besproken, er van uit gaande dat u weet ‘waarom’ de baarmoeder verwijderd wordt.
Wordt de baarmoeder via de buik of via de schede verwijderd?
In het algemeen heeft een operatie via de schede de voorkeur, omdat de ziekenhuis opname korter is, de herstel periode na de operatie korter is en er geen ontsierend litteken aanwezig is.
De operatie wordt via een buiksnede uitgevoerd wanneer:
- kanker van de baarmoeder of van de eierstoken aanwezig is
- de baarmoeder te groot is (bv. vleesbomen) om deze via te schede te kunnen verwijderen
- de schede te nauw is om via deze weg de baarmoeder operatief te kunnen bereiken
- de baarmoeder is vergroeid aan darmen of andere organen waardoor opereren lastiger is èn er het gevaar bestaat die andere organen tijdens de operatie te beschadigen
- de baarmoederhals (het onderste deel van de baarmoeder, dat uitpuilt in de schede) niet verwijderd mag worden
De operatie wordt via de schede uitgevoerd wanneer:
- er geen wanverhouding is tussen de ruimte in de schede en de grootte van de baarmoeder
- er tegelijkertijd ook een andere ingreep via de schede uitgevoerd moet worden (uitgezakte blaas, urineverlies, ontlastingsproblemen).
In de praktijk wordt de helft van alle baarmoeder verwijderingen via de buik en de andere helft via de schede uitgevoerd.
Worden de eierstokken ook verwijderd?
In het algemeen is er geen reden om tijdens de verwijdering van een baarmoeder ook de eierstokken te verwijderen. Bij kanker aan/in het baarmoederlichaam of de eierstokken worden de eierstokken altijd verwijderd.
Bij verwijdering van de baarmoeder via de schede worden zelden tot nooit tegelijkertijd ook de eierstokken verwijderd, vooral omdat het lastig is. Bij verwijdering van de baarmoeder via de buik is het verwijderen van de eierstokken eenvoudig. Wanneer er tijdens de operatie afwijkingen worden vastgesteld aan één of beide eierstokken worden ze gedeeltelijk of geheel weggenomen en vaak ook wanneer een vrouw ouder is dan 60-70 jaar, omdat ze dan geen functie meer hebben. Op jongere leeftijd produceren de eierstokken nog hormonen die belangrijk zijn voor de kwaliteit van leven van de vrouw. Bij verwijdering raakt een vrouw in de overgang.
wordt de baarmoederhals ook verwijderd?
Een baarmoederhals moet verwijderd worden bij kanker. In alle andere gevallen kan het gespaard worden, tenminste als de baarmoeder via de buik verwijderd wordt. Bij een operatie via de schede kan het niet anders dan dat de baarmoederhals wordt meegenomen.
In het algemeen wordt bij slechts 5% van de operaties de baarmoederhals niet verwijderd. Meestal is de reden persoonlijk van aard van de vrouw of technisch van aard omdat het te moeilijk is bij de operatie. Een persoonlijke reden kan zijn dat de vrouw het niet wil of gehoord heeft dat verwijdering meer plasklachten geeft. De meningen zijn verdeeld of er al dan niet na verwijdering een minder goede orgasme zal zijn bij het hebben van sex.
Een voordeel om de baarmoederhals niet te verwijderen is een gemakkelijker operatie en mogelijk minder kans op het ontstaan van een complicatie. Een nadeel kan zijn dat er soms gering maandelijks bloedverlies is en dat er aan de hals in de loop van de tijd afwijkingen kunnen ontstaan, waarbij vooral aan kanker wordt gedacht.
Lees verder over de operatie (baarmoederverwijdering). –>